Een studie van Brussel Preventie & Veiligheid onderstreept de moeilijkheden van slachtoffers van intrafamiliaal geweld tijdens de gezondheidscrisis

Brussel, donderdag 18 februari 2021 - Brussel Preventie & Veiligheid (BPV) publiceert vandaag de resultaten van haar tweede analyse van intrafamiliaal geweld in het Brussels Gewest tijdens de gezondheidscrisis gelinkt aan het coronavirus. Uit die analyse blijkt dat het verstrengen van de maatregelen op het vlak van toegelaten contacten, verplaatsingen en activiteiten gepaard gaat met een toenemend aantal contacten met luister-, steun- en hulporganisaties. Bovendien leiden die beperkingen ertoe dat er minder feiten aan de politie worden gerapporteerd. Die tendensen tekenden zich het duidelijkst af tijdens de eerste lockdown.

De maatregelen van de afgelopen maanden beperkten onze activiteiten, verplaatsingen en sociale contacten. Uit de analyse van het Observatorium blijkt de aanzienlijke impact daarvan op slachtoffers van intrafamiliaal geweld. Ze zijn geïsoleerd en hebben nauwelijks persoonlijke of professionele sociale contacten, waardoor ze in situaties van enorme stress en spanning terechtkomen.

Ernstigere situaties voor de slachtoffers: stress, spanning en reële noodsituaties

De hulplijnen werden meer gecontacteerd - door slachtoffers, ongeruste naasten of professionals - naarmate de gezondheidsmaatregelen strenger werden. In april 2020 ontvingen de Nederlandstalige 1712 en de Franstalige Ecoute Violance Conjugales maar liefst drie keer meer oproepen dan voor de lockdown. Ook het aantal opvangaanvragen geregistreerd door het Centre de prévention des violences conjugales et familiales (CPVCF) nam sterk toe (+253% in april 2020 t.o.v. het gemiddelde van de 4 maanden voorafgaand aan de lockdown). De organisaties bleven ook tijdens de zomer sterk bevraagd (minder dan tijdens de lockdown maar meer dan daarvoor) en in de herfst zorgde de nieuwe verstrenging van de maatregelen voor een nog grotere toeloop. De organisaties getuigen stuk voor stuk van enorme spanningen en stress en in veel gevallen van reële noodsituaties.

De lockdown maakt het moeilijker een klacht in te dienen

De commissariaten bleven tijdens de hele gezondheidscrisis weliswaar open en toegankelijk maar voor slachtoffers was het in de lockdown-context moeilijker dan ooit om klacht in te dienen. Personen die slachtoffer worden van dergelijk geweld, thuis met een gewelddadige partner, kunnen zich niet altijd naar het commissariaat begeven (of ze denken dat het niet toegankelijk is), of zijn door het gezondheidsrisico bang om zich te verplaatsen. We stellen vast dat het aantal processen-verbaal voor intrafamiliaal geweld geregistreerd door de Brusselse politie in april 2020 23% lager lag dan het gemiddelde van april 2018 en 2019. Het aantal geregistreerde feiten steeg opnieuw tijdens de zomer en daalde vervolgens terug tijdens de tweede lockdown in de herfst (-14% in november 2020 t.o.v. het gemiddelde voor november 2018 en 2019). De toegankelijkheid van de politie in crisissituaties is dus van cruciaal belang inzake intrafamiliaal geweld.

Een toenemende bewustwording rond het verschijnsel

De situatie van het najaar 2020 is niet dezelfde als die van april 2020. Brussel Preventie & Veiligheid identificeert bepaalde elementen die wat druk en isolement wegnemen en zo de moeilijkheden van de slachtoffers enigszins verzachten. Denk maar aan de opening van de scholen waardoor slachtoffers de kans krijgen hun woning te verlaten, aan het in stand houden van fysieke aanwezigheid bij een aantal eerstelijnsdiensten wat een betere opvang mogelijk maakt, aan het ontwikkelen van laagdrempelige tools (chat bijvoorbeeld) die in een lockdown-context eenvoudig gebruikt kunnen worden en zo voorkomen dat slachtoffers compleet geïsoleerd geraken. We melden ook een grotere bewustwording rond de problematiek van intrafamiliaal geweld. Dat geldt voor de slachtoffers, die nu misschien meer geneigd zijn om klacht neer te leggen of geschikte hulp te zoeken, maar ook voor de gewone bevolking en voor professionals.

“Door intrafamiliaal geweld te kwantificeren en te objectiveren, heeft de eerste studie van Brussel Preventie & Veiligheid, uitgevoerd in juli, een collectieve bewustwording rond het fenomeen van intrafamiliaal geweld mogelijk gemaakt. Vandaag is iedereen het ermee eens dat die problematiek al onze aandacht vereist, gelet op de fysieke en psychologische schade die eruit voortvloeien. Dit tweede, meer diepgaande onderzoek, zet dat werk verder en maakt de boodschap nog duidelijker! Door de betrokken actoren te informeren en het publiek te sensibiliseren, kunnen we alle middelen inzetten om slachtoffers te ondersteunen en hen te helpen uit een gewelddadige situatie te ontsnappen. Het Gewest maakt er een openbare kwestie van, een zaak die ons allen aangaat, voor een meer rechtvaardige samenleving”, aldus minister-president Rudi Vervoort.

Communicatie, onderdak en het indienen van klachten geïdentificeerd als aandachtspunten

De verschijnselen van intrafamiliaal geweld zijn complex, en dat geldt ook voor de manieren om ze te bestrijden. Enerzijds moeten oplossingen worden voorzien om de noodsituaties tijdens de gezondheidscrisis het hoofd te bieden. Anderzijds moeten structurele oplossingen worden uitgewerkt om de slachtoffers op een duurzame manier te helpen uit een gewelddadige situatie te geraken. Uit de analyse kwamen meerdere elementen naar voor die bij het uitwerken van die projecten en tools extra aandacht verdienen.

De communicatie rond de beschikbare diensten voor slachtoffers van intrafamiliaal geweld, zoals de hulplijnen, leidde tot een toename van het aantal contactnames. Dat werpt de vraag op of die diensten beschikken over de capaciteit om een dergelijke toestroom van vragen op te vangen. De communicatie rond diensten die zich specifiek tot de daders richten, moet nog verder uitgewerkt worden. Het onderdak, en dan niet enkel noodopvang maar ook onderdak op lange termijn, van slachtoffers van partnergeweld blijft een belangrijk aandachtspunt. Hetzelfde geldt voor de opvang van slachtoffers in een situatie van armoede of kwetsbaarheid. Tot slot blijken de politiediensten, in het bijzonder voor het indienen van klachten, tijdens de gezondheidscrisis moeilijk toegankelijk voor slachtoffers. Dat onderstreept het cruciale belang van de laagdrempeligheid van systemen voor het opsporen, helpen en opvangen van slachtoffers en plegers van intrafamiliaal geweld.

 

Downloaden