Olista is het IFG-centrum dat wordt gesteund door het Brussels gewest
Onze ambitie is om dé referentieplek te worden voor:
· Hoe er gereageerd wordt op huiselijk geweld;
· Informatie en ondersteuning voor professionals die op dit gebied werkzaam zijn.
Geschiedenis van het project
In mei 2018 wordt een werkgroep opgericht voor de behandeling van intrafamiliaal geweld (IFG). Geïnitieerd door de politiezone Brussel-Hoofdstad-Elsene, het Nederlandstalige parket van Brussel en de gewestelijke IFG-coördinator van equal.brussels markeert dat het begin van een gewestelijke denkpiste. Het initiatief heeft tot doel om de informatie-uitwisseling te optimaliseren en de coördinatie tussen de verschillende betrokken actoren voor de behandeling van intrafamiliaal geweld te versterken.
Het proefproject voor intersectorale benadering
In september 2021 lanceert safe.brussels in samenwerking met equal.brussels een proefproject voor intersectorale benadering van intrafamiliaal geweld. Het project streeft ernaar de banden tussen actoren op het terrein te structureren, in het bijzonder in situaties waarbij kinderen betrokken zijn. Er wordt een stuurgroep opgericht met 13 belangrijke partners: politiediensten, Franstalige en Nederlandstalige parketten, justitiehuizen, actoren uit het sociale, juridische en medische veld en uit de verenigingssector. Die verscheidenheid weerspiegelt de wens van de twee gemeenschappen om een gezamenlijk en gecoördineerd antwoord te bieden op de uitdagingen tegenover intrafamiliaal geweld.
Naar een gestructureerd juridisch kader: het protocol 458ter
De stuurgroep werkt een eerste versie van een casusoverlegprotocol uit overeenkomstig het artikel 458ter van het Strafwetboek, dat de uitwisseling van informatie tussen beroepsmensen onderworpen aan het beroepsgeheim bepaalt. Het protocol 458ter is bedoeld als een concreet instrument om de coördinatie bij de behandeling van IFG te verbeteren.
Oprichting van het centrum IFG en van het protocol PMS+J
Tegelijkertijd neemt safe.brussels eind 2022 het initiatief voor de oprichting van een eerste gewestelijk centrum voor intrafamiliaal geweld. Dat project heeft twee doelstellingen:
- een gestructureerd samenwerkingsproces uitwerken voor de intersectorale behandeling van intrafamiliaal geweld;
- een fysieke ruimte inrichten in de vorm van een inter- en multidisciplinair opvangcentrum voor slachtoffers.
De uitwerking van protocol 458ter zet aan tot nadenken over de integratie van de Brusselse verenigingssector. Tijdens studiebezoeken aan Antwerpen en Luik worden andere regelingen voor het delen van beroepsgeheimen met psycho-medisch-sociale actoren (PMS) onderzocht. Op aanbeveling van de vzw Casa Legal ontwikkelt safe.brussels het protocol PMS+J (Psycho-Medisch-Sociaal + Juridisch).
2024: oprichting van Olista
In 2024 wordt het IFG-centrum officieel ingehuldigd onder de naam Olista. Het team bestaat uit zeven beroepsmensen: een coördinatrice, drie casusbeheerders en drie administratief assistenten.
Olista wordt een locatie voor samenwerking, aandacht en vernieuwing om de behandeling van situaties van intrafamiliaal geweld concreet te verbeteren.
Nieuwe perspectieven
Tussen 2024 en 2025 legt Olista de laatste hand aan de protocollen 458ter en PMS+J, neemt het de eerste dossiers in behandeling, introduceert het partnerschappen en verfijnt het de werkmethodes. Gesterkt door de ervaring bepaalt het team nieuwe actiepistes, zoals het vragen van intersectoraal advies en de heroriëntatie naar de bevoegde diensten, en werkt het aan de actualisering van het protocol PMS+J.
Olista: 4 richtlijnen om professionals te ondersteunen
Olista is een ondersteunende dienst voor professionals die met complexe situaties te kampen hebben. Wanneer een zaak aan Olista wordt toegewezen, voert het team een risicobeoordeling uit en identificeert het de noden van het slachtoffer. Het team bewaakt en implementeert vervolgens de gekozen richting en coördineert de uitwisselingen tussen alle belanghebbenden totdat het dossier wordt afgesloten.
-
Psycho-medisch-sociale en juridische eenheid
het centrum neemt de leiding over het dossier en stuurt het door naar het centrum dat partners uit de verenigings-, medische, psychosociale en juridische sector verenigt.
-
Caseoverleg
Het centrum neemt de zaak op zich en verwijst deze door naar het centrum dat het parket, de politie, de justitiehuizen en andere partners verenigt, zowel uit de jeugd- en kinderwelzijnssector als uit het verenigingsleven.
-
Heroriëntering
Het centrum neemt het dossier niet over en stuurt het terug naar de bron met aanbevelingen (te ondernemen acties, te contacteren instellingen, enz.).
-
Adviesaanvraag
Olista begeleidt professionals bij kwesties die verband houden met IFG, analyseert de ervaren situaties en evalueert hun kritische geest.
Doelstellingen van het project
Het doel van dit samenwerkingsproject is het opzetten van een proces en overleginstrumenten.
Op lange termijn beoogt het project huiselijk geweld te voorkomen en de individuele en maatschappelijke impact ervan te verminderen door intensieve intersectorale samenwerking.
Daartoe heeft het project tot doel: een gestructureerd samenwerkingsproces te ontwikkelen voor de intersectorale behandeling van gevallen van huiselijk geweld.
Potentiële toekomstige partners?
Geweld is een middel dat wordt gebruikt om macht over de ander te verkrijgen. Het is een machtsverhouding waarbij de ene handelt en de andere ondergaat.
De aanpak en het beheer van IFG-situaties zal gebaseerd zijn op de cyclus van geweld
De aanpak en het beheer van IFG-situaties zal gebaseerd zijn op de cyclus van geweld
Lees meerDe cyclus van partnergeweld probeert de terugkerende processen van het geweld tussen partners bloot te leggen. Dat model verklaart deels waarom het slachtoffer bij de dader blijft of ernaar terugkeert, wat er ook gebeurt.
De cyclus bestaat uit vier aparte fasen die elkaar opvolgen en een herhalingslus vormen, die in de loop van de tijd steeds erger wordt, met alsmaar meer geweld en in een steeds sneller tempo.
In het schema hieronder vind je het standpunt van het slachtoffer en de dader voor elk van de vier fasen uit de cyclus. Het slachtoffer staat in het groen en de dader in het rood.
Fase 1: Sfeer van spanning
Aan de kant van de dader: creëert spanning via verschillende signalen (zware stiltes, dreigende blikken, irritatie, toename van conflicten, groeiend ongeduld, benadrukken van fouten ...).
Aan de kant van het slachtoffer: pogingen om de spanning uit de lucht te halen en de druk te verminderen. Twijfelt aan zichzelf en haar vermogens, durft de partner niet tegen te spreken.
Fase 2: Ontploffing
Aan de kant van de dader: gaat over op gewelddadig gedrag (verbaal, fysiek, psychisch, economisch, seksueel ...), met of zonder voorwerpen, om de opgebouwde spanning los te laten.
Aan de kant van het slachtoffer: gevoelens van angst, schaamte, vernedering, onrecht, verdriet, wanhoop ... Radeloosheid.
Fase 3: Rechtvaardiging
Aan de kant van de dader: spreekt en legt de verantwoordelijkheid voor zijn acties buiten zichzelf. Gebruikt verschillende manieren om het gedrag te rechtvaardigen (minimalisering, terugkaatsing - 'Jij hoefde niet ...', 'Je liet me geen andere keus', 'Ik ben te gevoelig' ...)
Aan de kant van het slachtoffer: twijfelt aan de eigen percepties en aanvaardt de rechtvaardiging van de dader. Stelt zichzelf in vraag en voelt zich verantwoordelijk voor het geweld. Gelooft dat als die zich anders gaat gedragen, het geweld zal ophouden. Of het slachtoffer wil de ander helpen veranderen.
Fase 4: Wittebroodsweken
Aan de kant van de dader: komt tot rust en verontschuldigt zich. Doet beloftes en geeft cadeautjes om de relatie met het slachtoffer te herstellen, of probeert het slachtoffer juist een schuldgevoel aan te praten door te dreigen zichzelf pijn te doen ('Ik ga naar een psycholoog', 'Dit is de laatste keer', 'Ik maak mezelf van kant als je vertrekt' ...). Haalt vaak aan hoe het koppel elkaar heeft ontmoet, om te kunnen steunen op de bestaande speciale band tussen de twee partners.
Aan de kant van het slachtoffer: kalmeert door de terug gevonden rust, hoopt op verandering of dat alles weer wordt als vroeger, en geeft de partner dus (nog) een kans. Wil de partner ook ondersteunen en eigen gedrag aanpassen om beter aan de verwachtingen te voldoen.
-
Slachtoffer, familielid of getuige van intrafamiliaal geweld (IFG)?
In geval van nood kunt u contact opnemen met:
De politie op het nummer 101 of de hulpdiensten op het nummer 112
Het Zorgcentrum na Seksueel Geweld op het nummer 02 535 45 42
Slachtofferhulp van de politie -
Slachtoffer, familielid of getuige van intrafamiliaal geweld (IFG)?
Voor een luisterend oor en advies kunt u ook contact opnemen met:
Hulplijn familiaal geweld op 0800 300 30
De hulplijn van het Centrum ter Preventie van Zelfdoding op 0800 32 123
SOS Viol op 0800 98 100 -
Daders van geweld binnen het gezin?
In geval van nood kunt u contact opnemen met:
De politie op 101 of de hulpdiensten op 112Voor luisterend oor en advies kunt u contact opnemen met:
Praxis op 02 217 98 70
Hulplijn familiaal geweld op 0800 300 30
De hulplijn van het Centrum ter Preventie van Zelfdoding op 0800 32 123
WETTEKSTEN en strategische documenten
Definities van huiselijk en intrafamiliaal geweld:
Omzendbrief COL3/2006 van de procureurs-generaal definieert IFG Lees meer ›
Omzendbrief COL4/2006 van de procureurs-generaal definieert partnergeweld of huiselijk geweld Lees meer ›
De Istanbul-Conventie, door België geratificeerd in 2016, definieert geweld tegen vrouwen, waaronder huiselijk geweld, in bredere zin Lees meer ›
Strategische documenten die het belang van een betere multidisciplinaire samenwerking vermelden:
Het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, gesloten te Istanbul op 11 mei 2011, door België geratificeerd op 14 maart 2016 en aangenomen door de wet van 1 maart 2016 (de 'Istanbul-Conventie'); Lees meer ›
De Kadernota Integrale Veiligheid 2022-2024 (de 'KIV'); Lees meer ›
De Gemeenschappelijke Algemene Beleidsverklaring van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en het Verenigd College van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie - legislatuur 2019-2024 (de 'GAB'); Lees meer ›
Het Brussels plan ter bestrijding van geweld tegen vrouwen 2020-2024 (Actie 46) Lees meer ›
Het Globaal Veiligheids- en Preventieplan 2021-2024 (het 'GVPP') (Thema 1, maatregel 1.4) Lees meer ›
Stand van zaken intrafamiliaal geweld in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest tijdens de Covid-19-pandemie. Maart-november 2020, Focus van het Observatorium nr. 2, februari 2021 Lees meer ›
Het Nationaal actieplan in de strijd tegen gendergerelateerd geweld 2021-2025 (het 'NAP') (Pijler II) Lees meer ›
Contact
E-mail: olista@safe.brussels
Telefoon: 0490/68.63.81
Noodnummers
Follow us!