Nieuwe publicatie: een gewestelijke visie op de behandeling met opiaatvervangende middelen

Gegevens over verslavingsproblematiek zijn meestal gebaseerd op wat de gebruikers zelf aangeven via de gezondheidsenquêtes. De voorgestelde analyse doet een beroep op de databank van het RIZIV, rond uitgevoerde prestaties van openbare apotheken die terugbetaald werden door de verplichte gezondheidsverzekering.
De multidisciplinaire aanpak die daaruit voortvloeit – op sociaal-medisch vlak: op vlak van volksgezondheid en risicobeperking – draagt bij tot een betere kennis rond druggebruik (hier opiaten) binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Dankzij het cahier speciale uitgave: ‘Substitutiebehandelingen voor opiaten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest' kennen we beter het profiel van mensen die een substitutiebehandeling volgen voor opiaten, maar ook van de artsen die deze voorschrijven. We weten ook meer over de manier waarop deze behandelingen afgeleverd worden in de Brusselse apotheken. Deze nieuwe kennis kan een nuttige bijdrage leveren om preventiesystemen -  aangepast aan de gewestelijke en gemeentelijke realiteiten - in te voeren.

Deze studie over verslaving aan opiaten en de toegankelijkheid van SBO (substitutiebehandeling voor opiaten) benadrukt ook de nood van een individuele medische begeleiding. Deze kan bijdragen tot een verminderd druggebruik op straat en zo het aantal criminele feiten terugdringen.

Welke patiënten zijn in substitutiebehandeling voor opiaten?

In 2018 waren gemiddeld 3 personen op 1000 tussen 18 en 64 in SBO.
Tussen 2013 en 2018 stellen we een vermindering met 10 %  vast van het aantal patiënten geteld in het BHG (2234 in 2018).
50% van de betroffen patiënten woont in vier gemeentes (Brussel-Stad, Schaarbeek, Anderlecht en Elsene).
De gemiddelde patiënt is 47 jaar en 80% zijn mannen. De gemiddelde leeftijd blijft stijgen, maar de verdeling per geslacht blijft stabiel gedurende de zes bestudeerde jaren. Voor deze 2 indicatoren, stellen we ook gemeentelijke verschillen vast: van 45 tot 49 jaar voor de gemiddelde leeftijd en 61 tot 87% mannen onder de patiënten). Hoe welgestelder een gemeente is, hoe minder patiënten en hoe hoger het aandeel vrouwen in dit geheel.

Hoeveel gebruikers van opiaten zijn er in het Brussels gewest?
De vzw Transit bestudeerde de substitutiebehandelingen voor opiaten (SBO). De studie schat het aandeel van de aan opiaten verslaafde personen in het Brussels Gewest op 4 à 7 per 1000 inwoners, volgens de gebruikte rekenmethode.
 

Welke soorten SBO's komen het vaakst voor in het Brussels Gewest?

Er bestaan verschillende soorten behandelingen: een patiënt kan hetzelfde actieve bestanddeel voorgeschreven krijgen tijdens de hele behandeling of verschillende stoffen toegediend krijgen.
De twee middelen die in België gebruikt worden zijn methadon en buprenorfine (onder twee vormen Subutex® en Suboxone®). De grote meerderheid van de patiënten onder SBO kreeg in 2018 methadon (1985 patiënten waaronder 1926 die alleen dat middel kregen). Het aandeel van Methadon loopt weliswaar terug: van 89% in 2013 naar 85% in 2018.

Hoe verkrijgen patiënten substitutiebehandelingen voor opiaten?
905 verschillende artsen schreven in het BHG een SBO voor in 2017, waarvan 707 actief zijn in het Gewest. De meerderheid van de Brusselse artsen (67%) zijn huisartsen – wat overeenkomt met iets minder dan 1/3de van alle getelde huisartsen in BHG. De meerderheid van de artsen schrijven vrij weinig voor: slechts 10% van de artsen heeft meer dan 100 keer op 1 jaar tijd een SBO voorgeschreven.

In 2018 heeft 76% van de apotheken in het Gewest ten minste een SBO afgeleverd (tussen 44% en 92% volgens de gemeentes). De afgeleverde behandelingen betreffen zowel patiënten die gehuisvest zijn in Brussels Hoofdstedelijk Gewest als erbuiten. Want in 2018 verbleef 15 % van de patiënten met een afgeleverd voorschrift in BHG effectief niet in BHG.

Meer weten?
Raadpleeg het cahier speciale uitgave: ‘Substitutiebehandelingen voor opiaten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest'.

Vragen?
Contacteer het BOPV: obps@bpv.brussels