Hitte en ozon

Door de klimaatopwarming bestaat het risico dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest steeds vaker te maken zal krijgen met periodes van hoge temperaturen, die vaak gepaard gaan met hoge ozonconcentraties. Dat komt omdat het hele jaar door vervuilende gassen van het wegverkeer, van verwarmingsinstallaties of van de industrie in de lucht terecht komen. Als de zon op warme dagen op deze gassen schijnt, wordt er ozon gevormd.  

Hitte en ozon: schadelijk voor de gezondheid

Periodes met hoge temperaturen kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid. Maar dat is voor iedereen anders. Volgende groepen lopen een groter risico:

• Ouderen
• Baby's en jonge kinderen
• Chronisch zieken en hulpbehoevende personen (zeker als ze alleen wonen)

Een periode van hitte kan aanleiding geven tot uitdroging, hittekrampen, uitputting, hitteslag. Blootstelling aan hoge ozonconcentraties kan aanleiding geven tot ademnood die over het algemeen gepaard gaat met hart- en/of ademhalingsproblemen, irritatie van de ogen, hoofdpijn, keelpijn.
 

Het « ozon en hitteplan »

Sinds 2005 hebben de verschillende overheden in België een ozon- en hitteplan om een betere bescherming te bieden aan de bevolking en de gevolgen van hitte en ozonpieken tot een minimum te beperken. De regionale overheden en administraties zorgen voor het uitsturen van de warmtewaarschuwingen en de sensibilisering van zowel de algemene bevolking als van organisaties en professionelen die werken naar kwetsbare groepen. Om de bevolking te waarschuwen en maatregelen te nemen in geval van hitte en/of bij ozonpieken beschikt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest over een plan met bijzondere aandacht voor kwetsbare personen. Het Ozon- en hitteplan wil daarop anticiperen en acties uitwerken die de risico's voor de inwoners (en met name voor kwetsbare personen) voorkomen en beperken.

Het « ozon-en hitteplan » is een progressief plan en omvat 3 fases. De overgang van de ene fase naar de andere gebeurt op basis van de temperatuurvoorspellingen door het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) in Ukkel, en de voorspellingen betreffende ozonconcentraties door de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (IRCEL-CELINE):

1. Waakzaamheidsfase
   Deze wordt elk jaar automatisch geactiveerd tussen 15 mei en 30 september, ongeacht de weersomstandigheden.  Tijdens die fase lanceert het Gewest sensibiliseringsacties rond de risico's van extreem warm weer en hoge ozonconcentraties. Kent u in uw omgeving jonge kinderen, hulpbehoevende oudere mensen en/of alleenstaanden of personen met ademhalingsmoeilijkheden, aarzel dan niet om ze te verwittigen!  
   Rust- en verzorgingstehuizen, kinderdagverblijven en dagcentra voor mensen met een handicap ontvangen bovendien specifieke informatie. Tijdens de hele waakzaamheidsfase kan iedereen terecht bij de infolijn van Leefmilieu Brussel. (Tel.: 02/775.75.75)
    
2. Waarschuwingsfase
   Wanneer meerdere warme dagen worden voorspeld, wordt de waarschuwingsfase afgekondigd. De overheden waarschuwen op dat moment de bevolking, de gezondheidszorgbeoefenaars, de gezondheidsinstellingen, de lokale besturen en andere partners over de gezondheidsrisico's en de voorzorgsmaatregelen. Gedurende deze fase wordt u via de media eraan herinnerd wat de juiste reflexen zijn om de risico's te beperken. Instellingen waar meer kwetsbare bevolkingsgroepen verblijven (jonge kinderen, oudere mensen...), worden opgeroepen om extra waakzaam te zijn.
    
3. Alarmfase 
   De alarmfase wordt afgekondigd wanneer de reeds genomen maatregelen versterkt moeten worden door hitte en ozonpieken. Bovendien is de overgang naar de alarmfase niet louter gebaseerd op objectieve criteria met betrekking tot de temperatuur en de ozonconcentratie.  Een Cel voor Risicoanalyse die, in overleg staat met de overheid, overweegt om de reeds genomen maatregelen te verstrengen of nieuwe maatregelen in te voeren (zoals het annuleren of uitstellen van sportieve of culturele manifestaties), om de volksgezondheid te beschermen.

Algemene tips

Grote hitte kan voor iedereen negatieve gevolgen hebben, ook voor mensen in goede gezondheid. Met de juiste reflexen beperkt u de risico’s: 

• Drink meer water dan gewoonlijk, bij voorkeur twee tot vier glazen per uur. Zorg ervoor dat baby’s, jonge kinderen, hulpbehoevenden en ouderen voldoende drinken. Vermijd alcoholische, cafeïnehoudende en gesuikerde dranken.
• Rust voldoende en beperk lichamelijke inspanning (bv. sportactiviteiten), vooral tussen 12 en 16 uur.
• Blijf bij voorkeur binnen. Hou gordijnen en rolluiken overdag dicht en verlucht ’s nachts als het weer wat frisser is.
• Laat nooit een kind, een hulpbehoevende of een huisdier achter in een stilstaande of niet goed geventileerde wagen.
• Help mee met het organiseren van een netwerk van personen van verschillende generaties in uw wijk dat waakt over kwetsbare personen die geïsoleerd leven.
• Zoek de koelte op en/of koel uw lichaam regelmatig af. Profiteer van de talrijke koele zones nabij fonteinen en vijvers, en van de schaduw van de bomen in de parken.
• Iedereen kan zijn steentje bijdragen om de intensiteit van ozonpieken te beperken, door vervuilende uitstoot permanent te beperken, bijvoorbeeld door de auto minder te gebruiken en de voorkeur te geven aan het openbaar vervoer.