Eigendomsdelicten zijn zeer zichtbare misdrijven met een grote invloed op het algemeen onveiligheidsgevoel. Hieronder vallen verscheidene vormen van diefstal, afpersing, bedrog en beschadigingen van roerende en onroerende goederen.
Met 87.349 door de politie geregistreerde feiten in 2019 is de categorie van de eigendomsdelicten goed voor meer dan de helft (56%) van het totaal aantal geregistreerde feiten in het BHG. Van de 24.757 nieuwe zaken wordt meer dan een derde (36,5%) ingediend bij het Brussels parket. Binnen de categorie ‘diefstal’ zijn er verschillende classificaties, afhankelijk van de modus operandi. Zo zijn er gewone diefstallen zoals gauwdiefstal, winkeldiefstal, fiets- of motordiefstal, diefstal in woningen enz. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan gauwdiefstallen waarvan meer dan één op de twee gevallen voor België in het BHG worden gepleegd. Het fenomeen is de afgelopen vijf jaar met 61% gestegen (16.855 feiten) en de cijfers blijven toenemen. 28% van de gauwdiefstallen wordt gepleegd op het openbaar vervoer of in de infrastructuren ervan (cf. ‘Mobiliteit en openbaar vervoer’). In 2019 werden 4.595 diefstallen van fietsen/bromfietsen aangegeven bij de politie. Dit is een toename met 53% tussen 2015 en 2019. Er zijn in werkelijkheid meer slachtoffers van dit soort diefstal maar vaak dienen ze geen klacht in.
Ook al zijn de diefstallen met geweld de laatste vijf jaar afgenomen (-8% voor diefstallen met geweld zon-der wapens en -25% voor diefstallen met wapens), toch zijn deze feiten oververtegenwoordigd in het BHG (respectievelijk 38% en 27% van het totaal aantal in België). Deze fenomenen (waaronder carjacking en homejacking ook worden gerekend) hebben een sterke impact op de slachtoffers. Zij worden immers geconfronteerd met geweld, bedreigingen en in sommige gevallen met het gebruik van wapens. Afpersingen, waarbij de daders hun slachtoffers door middel van begdreiging of chantage dwingen om informatie of goederen af te staan, worden ook tot deze categorie gerekend.
Bij zware diefstal verschaffen daders zich door middel van braak, inklimming of valse sleutels toegang tot gebouwen of voertuigen. Kwantitatief gezien zijn diefstallen uit/van voertuigen en inbraken één van de meest geregistreerde fenomenen. In 2019 werden in Brussel 11.831 diefstallen uit/van voertuigen en 7.096 inbraken in woningen gepleegd. Deze fenomenen vertonen de laatste jaren echter wel een dalende trend (-16% en -17% ten opzichte van 2015). Inbraken zijn de delicten waarvoor de Brusselse inwoners volgens hun verklaringen het vaakst klacht hebben ingediend bij de politiediensten, met een aangiftepercentage van 80% volgens de Gewestelijke veiligheidsenquête 2018. Dit kan te maken hebben met de noodzaak om over een pv te beschikken voor de verzekering. Los van de materiële en financiële schade kunnen woninginbraken ook psychische schade en trauma’s veroorzaken bij de slachtoffers.
Merk op dat oplichting met en zonder het internet wordt behandeld onder het thema ‘Fraude en smokkel’, omdat het verkrijgen van goederen niet gebeurt onder dwang maar door frauduleuze handelingen of middelen (valse naam, valse hoedanigheid).
Een laatste categorie betreft de vernielingen en beschadigingen aan roerende en onroerende goederen, waartoe vandalisme (91%), brandstichtingen en graffiti behoren. Het aantal daden van vandalisme vertoont wel een dalende trend (-16% tussen 2015 en 2019).
De grote verscheidenheid aan modi operandi, de impact op de slachtoffers, de tijdstippen waarop en de plaatsen waar deze eigendomsdelicten worden gepleegd, vereisen een proactieve, preventieve en repressieve aanpak. De burgers kunnen worden bewustgemaakt om hun waakzaamheid te verhogen en het risico te beperken. Op bepaalde risicoplaatsen (openbare ruimten, handelszaken, openbaar vervoer, evenementen, fietsstallingen, woningen enz.) kan het aantal diefstallen gereduceerd worden dankzij technisch-preventieve maatregelen. Technologische ontwikkelingen, kennis over de omvang en de modus operandi, partnerschappen (tussen de publieke sector, verenigingen, particulieren, private sector enz.) en het uitwisselen van kennis en expertise, vormen de basis van een allesomvattende aanpak van dit fenomeen. De integrale benadering van dit fenomeen situeert zich dus niet louter binnen de aanpak van eigendomsdelicten. De veiligheidsmaatregelen dienen ook te worden opgenomen bij de inrichting van de openbare ruimte (Security by design en Crime Prevention Through Environmental Design30) en de strategie met betrekking tot andere fenomenen, zoals de strijd tegen criminele organisaties of mobiele criminele bendes (cf. thema ‘Fraude en smokkel’).
Strategie
De Brusselse preventie- en veiligheidsactoren en hun partners ontwikkelen acties en projecten om te beantwoorden aan de volgende maatregelen: